حالامستند؛ جشنواره بینالمللی مستند هاتداکس هرسال به منظور نمایش و حمایت از آثار مستندسازان کانادایی و فیلمسازان عرصه بینالمللی و همچنین ارتقای جایگاه آثار مستند برگزار می شود.
جشنواره بینالمللی مستند هاتداکس کانادا بزرگترین جشنواره فیلم در آمریکای شمالی است که هرساله در شهر تورنتو در ایالت اونتاریوی کشور کانادا برگزار میشود. عمر این فستیوال سینمایی به نسبت دیگر جشنوارههای معتبر دنیا چندان طولانی نیست. این رویداد اولین بار سال 1993 بوسیله سازمان مستند کشور کانادا که پیشتر نامش سازمان فیلم مستقل کانادا بود، شکل گرفت. بعدها در سال 1996 هاتداکس به یک سازمان مجزا تبدیل شد که وظیفهاش نمایش و حمایت از آثار مستندسازان کانادایی و فیلمسازان عرصه بینالمللی و همچنین ارتقای جایگاه آثار مستند اعلام شد.
دوره نخست
اولین دوره رویداد هاتداکس بین روزهای 24 تا 27 فوریه سال 1994 برگزار شد که مهم ترین جایزه آن جایزه فیلم مستند ملی بود و در این دوره 20 فیلم به نمایش درآمدند.
در سال 1995 تعداد فیلمهای حاضر در جشنواره هاتداکس به 29 فیلم افزایش پیدا کرد. حالا اما بعد از گذشت بیش از 30 دوره، این جشنواره به جایی رسیده است که هرساله نزدیک به 200 فیلم مستند از سراسر دنیا در آن به نمایش درمیآیند. در دو دوره آخر جشنواره تا به امروز یعنی دوره سیام و دوره سی و یکم به ترتیب، 214 فیلم از 72 کشور (از این تعداد 70 فیلم اولین نمایش جهانی خود و 33 فیلم اولین نمایش بین المللی خود را تجربه میکردند) از میان 2848 فیلم ارائه شده، انتخاب شدند و دوره سی و یکم نیز ۱۶۸ فیلم شامل 120 فیلم بلند از ۶۴ کشور دنیا در جشنواره به نمایش درآمدند.
جوایز جشنواره
هر سال در جشنواره بهترین فیلمهای کانادایی و همچنین بهترین فیلمهای بینالملل در بخشهای مستند بلند، مستند نیمه بلند و مستند کوتاه معرفی میشوند. جوایز فیلمسازان نوظهور کانادایی و همچنین بخش بین الملل نیز به همراه جوایز مربوط به صنعت سینما و جوایز مربوط به تماشاگران نیز در این جشنواره اهدا میشود. بنا به اعلام مسئولان فستیوال، در این جشنواره در دوره سال 2019، رقم 235 هزار دلار جایزه به صورت نقدی به برگزیدگان در بخشهای مختلف اعطا شد. جشنواره بین المللی فیلم هاتداکس در بخشهای مستند بلند و مستند کوتاه به عنوان یک فستیوال واجد شرایط برای رویداد جوایز اسکار شناخته میشود. برنده جایزه بهترین فیلم مستند جشنواره هاتداکس واجد شرایط دریافت جایزه اسکار برای بخش بهترین فیلم مستند بلند و برنده جایزه بهترین فیلم مستند کوتاه کانادایی و همچنین بین المللی فستیوال نیز واجد شرایط دریافت جایزه اسکار در بخش مستند کوتاه است.
تجلیل از بزرگان
بنا به نظر هیات مدیره جشنواره هر ساله از یکی از بزرگان عرصه سینمای مستند در این فستیوال تجلیل میشود. از سینماگران نامداری که این جشنواره از آنها و حرفه کاریشان تجلیل به عمل آورده است، میتوان به غولهایی چون ارول موریس، ورنر هرتسوک، فردریک وایزمن و دی.ای. پنیبیکر اشاره کرد.
سرنوشت جشنواره
با وجود اینکه به نظر میرسد این جشنواره مهم به نقطه اوج و درجه کمال خود رسیده است، با اینحال ماه گذشته میلادی درباره سرنوشت احتمالی این فستیوال خبری منتشر شد که بسیاری از مستندسازان را در سراسر دنیا نگران کرد؛ اینکه ممکن است هاتداکس دیگر نتواند به راه خود ادامه دهد. در جریان برگزاری سی و یکمین دوره جشنواره هاتداکس در ماه آوریل، برگزارکنندگان جشنواره در بیانیهای دولت کانادا را متهم به عدم حمایت کرده و اعلام کردند شاید این دوره آخرین دوره جشنواره باشد. در بخشی از بیانیه هاتداکس به کاهش شدید درآمد این فستیوال بعد از دوره کرونا و کم شدن حمایتها و کمکهای مالی اشاره شد. حالا باید منتظر ماند و دید آیا جشنواره میتواند از این پیچ دشوار عبور کند یا نه؟
امین شکاری